Myanmar LaTeX
Tue 10 February 2009ဗမာလိုကို LaTeX နဲ့သုံးချင်တယ်လို့ Comment ထဲမှာတွေ့မှ ကျွန်တော်လည်း သတိထားမိပါတယ်။ ကျွန်တော်လည်းပြောရရင် ဗမာလိုကို LaTeX နဲ့စမ်းမရိုက်ကြည့်မိဘူးဗျ။ WinEdit မှာတော့ ကျွန်တော် စမ်းမကြည့်လို့မသိဘူး ဒါပေမယ့် TeXnicCenter ကတော့ Unicode ကိုလုံးဝ Support မလုပ်ပါဘူးဗျာ။ ဒါတွေက Editor ပြဿနာကိုပြောတာပါ အရမ်းအရေးမကြီးပါဘူး။ ဒီတော့ တစ်ခြား Editor တွေမှာ ရိုက်လို့ရရင်ရမှာပါ။ အဓိကပြဿနာက LaTeX ရဲ့ Unicode ပြဿနာပါ။ LaTeX က Unicode ကို Support လုပ်ပါတယ် ဒါပေမယ့် Custom Package တွေလိုပါတယ် ဥပမာ CJK ရှိမှ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား စာရိုက်လို့ရပါတယ်။ တစ်ခြားစာတွေအတွက်ဆိုရင် Font တွေကို Unicode Standard နဲ့ပြန်ပြီးတော့ Compile လုပ်ပြီးတော့ Language Package တွေပြန်လုပ်ပြီး ထည့်ရပါတယ်။ ကျွန်တော်ကြည့်လိုက်တော့ ဟိန္ဒူစာကိုလည်း LaTeX နဲ့ နမူနာအဖြစ်လုပ်ထားတာတွေ့ပါတယ် ဒါဆိုရင်ဗမာစာလည်းရပါတယ်။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ ဟိန္ဒူစာကို Rendering ရတယ်ဆိုရင် ဗမာစာလည်း ရတာသေချာပါတယ။် နောက်ပြီးတော့ သူတို့လုပ်ထားတာကို ကြည့်လိုက်တော့ လုပ်ရတာ အရမ်းကြီးတော့ လက်ဝင်မယ်မထင်ပါဘူး။ နမူနာပဲပြောထားလို့လားတော့ မသိဘူးနော်။ ဒီတော့ ဗမာစာကို LaTeX မှာသုံးလို့ရတဲ့ Package ရသွားရင် LaTeX ကိုတစ်ရားဝင်ပို့ထားပြီးတော့ CJK လိုမျိုး တစ်ရားဝင်လုပ်ထားလို့ရပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျွန်တော် TeXnicCenter ကိုလည်းဆက်သွယ်ပါတယ် ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့ကလည်း Open Source ဆိုတော့ ကိုယ်ပြင်မယ်ဆိုရင်ရပါတယ်။ သူတို့ဘက်ကလည်း စာကိုချက်ချင်းပြန်လာပါတယ် သူတို့မှာ External Language Pack အဖြစ် French Pack ရှိပါတယ် နောက်ပြီးတော့ အဲ့ဒါကိုလည်း External Developer ကနေပြီးတော့ Maintain လုပ်နေတာပါ။ ဒီတော့ Language Pack Develop လုပ်မယ်ဆိုရင် သူတို့လက်ခံပေးမယ် နောက်ပြီးတော့ TeXnicCenter မှာ တရားဝင်အဖြစ် ထည့်ပေးပါမယ်လို့ ပြောလာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် Language Pack တစ်ခုမှာဘာတွေ အနည်းဆုံးပါရမယ်တော့ သူတို့ကလည်းမပြောပါဘူး ဒါပေမယ့် Editor မှာ Font ကိုပြောင်းပေးလိုက်ရုံတော့ မဟုတ်တာသေချာပါတယ်။ ဒါနဲ့ French Pack ကိုလုပ်နေတဲ့ Eric Dupuis ကိုပဲလှမ်းမေးထားပါတယ်။ သူ့ Package မှာဘာတွေပါသလဲလို့ပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူ့ Package ကိုစမ်းကြည့်ရအောင်လည်း ကိုယ်ကလည်း ပြင်သစ်လိုဆိုရင် အေဘီစီဒီ တောင်မသိဘူးလေ။
အပေါ်မှာပြောထားတာတွေကတော့ ဖြစ်နိုင်တာတွေရယ် လုပ်လို့ရနိုင်မယ့် နည်းလမ်းတွေကို ပြောထားတာပါ။ အခုပြောမယ့်ဟာတွေကတော့ အခက်အခဲတွေပါ။ အဖွဲ့အစည်းနဲ့လုပ်ရမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် ဗမာစာစံသတ်မှတ်ချက်ဟာ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ ဒီတော့ စံသတ်မှတ်ချက်မမှန်ရင် ပယ်ရပါလိမ့်မယ်။ အများသုံးနေတဲ့ ဇော်ဂျီကို သုံးလို့မရပါ ဘာလို့လဲဆိုတော့ Package ကို Compile လုပ်တဲ့အချိန်မှာ Unicode Table ကိုလည်းထည့်ပေးရပါတယ် ဒီတော့ ဇော်ဂျီကိုသုံးရင် အမှားတွေအများကြီး ပါသွားပါလိမ့်မယ်။ နောက်ပိုင်း ဇော်ဂျီအပိုယူသုံးထားတဲ့ ရှမ်း Code တွေလိုဟာတွေက LaTeX ကိုသုံးချင်တယ်ဆိုရင် အကြီးအကျယ်ပြဿနာတက်ပါလိမ့်မယ်။ နောက်ပိုင်းမှ မသိတဲ့လူချင်း ပြဿနာတက်တာ ကိစ္စမရှိပေမယ့် ရှမ်း Unicode ကိုအခုအသည်းအသန် လုပ်နေတာက ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်းဆိုတော့ သူနဲ့ကျွန်တော် နပန်းသတ်ရပါလိမ့်မယ်။ ပြီးတော့ လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဗမာစာတစ်ခုတည်းအတွက်တော့ လုပ်လို့မဖြစ်ဘူးလေ မြန်မာစာအားလုံးပါနိုင်အောင် လုပ်ရမှာပေါ့။ ပြီးတော့ LaTeX ကလည်း စံသတ်မှတ်ချက် မမှန်ဘူးဆိုတာသိရင် လုံးဝလက်ခံမှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီတော့ ကျွန်တော်တရားဝင်ဖြစ်တဲ့ Myanmar 3 နဲ့ပဲလုပ်ကြည့်ပါဦးမယ် ဇော်ဂျီနဲ့တော့ ကျွန်တော်လုံးဝမလုပ်ပါဘူး။ LaTeX Language Pack ရပြီဆိုရင် ပထမအဆင့်အောင်မြင်ပြီလို့ပြောလို့ရပါတယ်။ Editor အတွက်ကလည်း ပြဿနာတွေက မသေးပါဘူး ဘာတွေလဲဆိုတော့ အနည်းဆုံးတော့ စာလုံးပေါင်း စစ်ပေးရပါမယ်။ ဗမာစာကို စာလုံးပေါင်းစစ်တာက မခက်ပေမယ့် စာလုံးအဖြတ်အတောက် ပြဿနာကရှိနေတဲ့အတွက် စစ်ဖိ